Λησμονημένες πτυχές της εκπαίδευσης στα διηγήματα του Αλ. Παπαδιαμάντη»

«Λησμονημένες πτυχές της εκπαίδευσης στα διηγήματα του Αλ. Παπαδιαμάντη»

 Εκδόσεις 24Γράμματα. Αθήνα 

«Τὸ σκολειὸ (κατὰ τὴν θεωρίαν τὴν ὁποίαν ἀνέπτυσσε μὲν ἓν τῶν μελῶν τῆς ἐπιτροπῆς, ἠσπάζοντο δὲ οἱ πλεῖστοι τῶν γονέων), τὸ σκολειό, ἂς ὑποθέσουμε, δὲν ἔγινε γιὰ νὰ μαθαίνουν τὰ παιδιὰ γράμματα, δηλαδή. Ἔγινε γιὰ νὰ μαζώνουνται οἱ κλῆρες, τὰ παλιόπαιδα, τὰ διαβολόπουλα. Πῶς μπορεῖ, τὸ λοιπόν, ἕνας γονιὸς νὰ τὰ ἔχῃ μπελὰ ἀπὸ τὸ πρωὶ ὣς τὸ βράδυ;» 

Η μελέτη πάνω στα διηγήματα του Παπαδιαμάντη παραμένει ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών οι οποίες μπορούν να πλαισιώσουν αλλά και να διανθίσουν το ιστορικό πλαίσιο της εποχής. Το έργο του μάς διοχετεύει ως ποιοτική δεξαμενή θέματα που αφορούν όλες τις πτυχές της ανθρώπινης υπόστασης, αναδεικνύοντας το μεγαλείο της και παράλληλα τη μικρότητά της. Η συγκεκριμένη έρευνα στα διηγήματα του Ππδ επικεντρώθηκε σε θέματα εκπαίδευσης και σχολικής ζωής μέσα σε ένα πλαίσιο λογοτεχνικό, ως μια μικρο-ιστορία της εκπαιδευτικής πορείας των θεσμών, των αντιλήψεων με αυτοβιογραφικό υπόβαθρο. Κατανοώντας την περίοδο αυτή, κατανοεί  κάποιος τη μεταγενέστερη πορεία των εκπαιδευτικών πραγμάτων.

 

Πολυθεματική εκδήλωση από τον 1ο Σοροπτιμιστικό Όμιλο

Ενδιαφέρουσα πολυθεματική εκδήλωση διοργάνωσε στο ξενοδοχείο Παρκ, παρουσία πολύ κόσμου, ο 1ος Σοροπτιμιστικός Όμιλος Βόλου, στο πλαίσιο των «Orange days» κατά της βίας των γυναικών, της Ημέρας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και της Ημέρας Διεθνούς Σοροπτιμισμού. 

Ο ζωγράφος Θεόφιλος και ο πεζογράφος Παπαδιαμάντης

Η πρωτότυπη πηγή του κειμένου προέρχεται από την ιστοσελίδα του Γυμνασίου Πλατανιά Χανίων:

«Ἰδιαίτερα ἐνδιαφέρον θεωρῶ τὸ νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ τοὺς παράλληλους βίους τοῦ συγγραφέα Παπαδιαμάντη (1851-1911) καὶ τοῦ ζωγράφου Θεόφιλου Χατζῆ-Μιχαήλ (1873-1934). Συγκρίνοντας τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τους βρήκαμε πολλὲς ὁμοιότητες.
Πρῶτον καὶ οἱ δυό τους παρέλαβαν τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν ἑλληνικὴ ἀρχαιότητα μέσῳ τοῦ Βυζαντίου. Δὲν ἐπηρεάστηκαν ἀπὸ τὸ γερμανικὸ νεοκλασικισμό, ποὺ ἤθελε νὰ πιστεύει ὅτι οἱ Νεοέλληνες εἶναι ἀπευθείας ἀπόγονοι τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων. Ὁ νεοκλασικισμὸς αὐτὸς ἀποσιωποῦσε τὴν προσφορὰ τοῦ Βυζαντίου στὴ διαφύλαξη τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητας, λοιδοροῦσε τὴν παράδοση καὶ τὴ βυζαντινὴ τέχνη. Ὁ Θεόφιλος καὶ ὁ Παπαδιαμάντης ἔμειναν προσηλωμένοι στὸν κόσμο τῆς παράδοσης καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀπομακρύνθηκαν γρήγορα ἀπὸ τὴ δουλικὴ μίμηση τῶν δυτικῶν προτύπων. Ὁ πρῶτος, ξεπέρασε τὴ μίμηση τῶν ἔργων τοῦ βαυαροῦ ζωγράφου Hess καὶ στὸ ὥριμο ἔργο τοῦ ὁδηγήθηκε ἀπὸ τὸ ἑλληνικὸ φῶς -πιθανόν, βέβαια, ἐν ἀγνοίᾳ του- σὲ συνθέσεις ὅπου μὲ τὴν κατάλληλη ἐπεξεργασία τοῦ χρώματος δημιουργεῖ ἕνα ἑλληνικὸ ζωγραφικὸ ὕφος. Ὁ Παπαδιαμάντης ἄφησε τὴν τέχνη τοῦ ἱστορικοῦ μυθιστορήματος, ποὺ εἶχε πρωτοκαλλιεργηθεῖ στὴν Εὐρώπη, καὶ στράφηκε στὴν ἑλληνικὴ πραγματικότητα. Μὲ τὰ διηγήματά του δημιούργησε μία προσωπικὴ ἀφηγηματικὴ μέθοδο κι ἕνα ὕφος καθαρὰ ἑλληνικὸ καὶ ὀρθόδοξο. «Σ᾿ ὅποια σελίδα του κι ἂν σταθοῦμε, ἀναγνωρίζουμε κάτω ἀπὸ τὸ χριστιανό, τὸν Ἕλληνα» (Ὀδυσσέας Ἐλύτης).
Ἔπειτα καὶ οἱ δύο ἦσαν ἀντικομφορμιστές, ἀπείθαρχοι στὰ κελεύσματα τοῦ συρμοῦ. Ὅταν στὴν Ἑλλάδα θριάμβευε ὁ πραγματισμὸς καὶ ὁ ἀκαδημαϊσμός, αὐτοὶ ἀγνόησαν σχολὲς καὶ τεχνοτροπίες. Τὸ ταλέντο ἤξεραν στραγγαλίζεται, ἂν μπεῖ σὲ καλούπια. Ἐλεύθεροι μπόρεσαν νὰ δοῦν μὲ καθαρὴ ματιὰ τὸν τόπο καὶ τὸ λαό τους. Ὁ Παπαδιαμάντης παρόλο ποὺ ἔμεινε γιὰ ἕνα μεγάλο διάστημα στὴν Ἀθήνα, δημιουργοῦσε, ἐκτὸς τῶν λογοτεχνικῶν κύκλων τῆς ἐποχῆς. Ὁ Θεόφιλος ἀγνόησε τὶς θεωρίες τοῦ βαυαρικοῦ νεοκλασικισμοῦ. Ἡ σύγκρισή τους μὲ Ἕλληνες ἐκπροσώπους τοῦ νεοκλασικισμοῦ στὴ ζωγραφικὴ καὶ τὴ λογοτεχνία θὰ ἔδειχνε τὴ διαφορά. Ὁ Θεόφιλος δὲν ζωγράφισε τὶς ἑλληνικὲς ἠθογραφίες μὲ τὸν τρόπο τοῦ Νικολάου Γύζη (1842-1901). Στὸ ἔργο τοῦ Γύζη παρατηροῦμε τὸ τέλειο σχέδιο, τὴ φωτοσκίαση, τὴν προοπτικὴ καὶ τὰ παγερὰ χρώματα τῶν δυτικότροπων συνθέσεων. Ὁ Γύζης εἶχε σπουδάσει στὴ Γερμανία, ἀγωνίστηκε γιὰ νὰ φανεῖ ἰσάξιος τῶν Εὐρωπαίων, ἀλλὰ τοῦ ξέφυγε ἀπὸ τὸ βλέμμα του ἡ ἑλληνικὴ πραγματικότητα. Ἀντίθετα κοιτώντας τὶς ἠθογραφίες τοῦ Θεόφιλου, βλέπομε νὰ ἀναδύεται τὸ ἑλληνικὸ φῶς μέσα ἀπὸ τὰ χρώματα. Ὁ ἀσπούδαχτος Θεόφιλος μὲ τὸ χρῶμα καὶ τὴν παράδοση τῆς βυζαντινῆς ἁγιογραφίας δημιούργησε νεοελληνικὴ ζωγραφική.
Ὁ Παπαδιαμάντης στὴ λογοτεχνία θὰ μποροῦσε νὰ ἀκολουθήσει τὰ βήματα ἑνὸς Ἀλεξάνδρου Ρίζου Ραγκαβῆ (1809-1892) συνεχίζοντας τὴν παράδοση τοῦ ἱστορικοῦ μυθιστορήματος τοῦ W. Scott ἢ νὰ γράψει διηγήματα, ποὺ νὰ μὴν ἔχουν σχέση μὲ τὴν ἑλληνικὴ πραγματικότητα, ὅπως τὸ «Γλουμυμάουθ» τοῦ Ραγκαβῆ, ἢ νὰ συνθέσει ψυχρὰ νεοκλασικὰ στιχουργήματα. Εὐτυχῶς, δὲν ἔκαμε τίποτα ἀπὸ αὐτά. Ἀκόμη καὶ στὴ γλώσσα ἀκολούθησε ἕνα πρωτοπόρο δρόμο. Ὄχι τὴν καθαρεύουσα τῶν Φαναριωτῶν, ἀλλὰ ἕνα ἰδιόλεκτο ὅπου δένει ἁρμονικὰ στοιχεῖα ἀπ᾿ ὅλη τὴν παράδοση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας (ἀρχαία, βυζαντινή, καθαρεύουσα, δημοτική).
Ὁ Θεόφιλος καὶ ὁ Παπαδιαμάντης ἐπίσης ἦσαν ταπεινοὶ καὶ καταφρονεμένοι. Ἡ στενοκέφαλη κοινωνία, στὴν ὁποία ζοῦσαν, δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς καταλάβει, οὔτε νὰ συγχωρήσει τὶς ὀνειροπολήσεις τους, τὴν ἀδυναμία τους νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ πρακτικὰ ζητήματα. Τὰ παιδιὰ πείραζαν τὸν «ἀχμάκη» Θεόφιλο καὶ ὁ κόσμος ἔλεγε ὅτι ὁ Παπαδιαμάντης ἀσχολοῦνταν μὲ ἔργα «οὐχὶ παραδεδεγμένης χρησιμότητος». Πέθαναν πάμπτωχοι καὶ παραγνωρισμένοι. Κάποιοι πρόσεξαν μόνο τὶς ἀτέλειες στὸ σχέδιο τοῦ Θεόφιλου. Γιὰ τὸν Παπαδιαμάντη εἶπαν ὅτι τὸ ἔργο του «τὸ σημαδεύει ἀπόλυτη ἀνεμελιά, ἀντίθετη μὲ κάθε νόημα τέχνης»(Κ. Θ. Δημαρᾶς) καὶ ὅτι τὰ διηγήματά του ἔχουν «τὸ βαρετὸ καὶ τὸ ἄνοστο, τὸ παρακατιανὸ καὶ τὸ ἀδούλευτο» (Παῦλος Βλαστός).
Ὁ χρόνος, ὅμως, τοὺς δικαίωσε καὶ ἀποκάλυψε τὴν ἀξία καὶ τὴ μεγαλοσύνη τους. Τὸ ἔργο τους ἔχει δυὸ μεγάλες ἀρετές, τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν ἁπλότητα. Αὐτὲς οἱ ἀρετὲς πηγάζουν ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ ἐπαφή τους μὲ τὸν τόπο τους, τὴν παράδοση καὶ τὸν ἑλληνικὸ λαό. Ὅπως εἶπε ὁ Βασίλης Βασιλικός, «ὁ 21ος αἰώνας θὰ εἶναι ὁ αἰώνας τοῦ Παπαδιαμάντη».

Στον απόηχο…

 
 Ένα σημαντικό γεγονός μεγάλης εκπαιδευτικής σπουδαιότητας έλαβε χώρα στο Βόλο από τις 17 έως και τις 19 Απριλίου στην κατάμεστη αίθουσα του Πνευματικού κέντρου της Ι. Μητρόπολης. Το 2^ο Μαθητικό Συνέδριο της ΔΔΕ, δια της υπεύθυνης του Γραφείου Σχολικών Δραστηριοτήτων Σοφίας Κανταράκη και του αντίστοιχου της ΠΔΕ Αντώνη Αντωνίου, διακρίθηκε για το υψηλού επιπέδου μορφωτικό περιεχόμενο και τη στενή συνεργασία καθηγητών και μαθητών σε ισότιμη βάση. Ήταν διάχυτος, όπως σχολίασε η επιστημονική επιτροπή στα συμπεράσματα, ο ενθουσιασμός μαθητών και εκπαιδευτικών, αλλά και η επιστημοσύνη των εισηγητών-μαθητών που κατέπληξε το κοινό. Η φιλοσοφία του συγκεκριμένου Συνεδρίου, η οποία δίνει μια διαφορετική προσέγγιση στη μάθηση, φαίνεται να έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα δεσμευτικά σχολικά εγχειρίδια. Είναι σημαντικό ότι επιδιώχθηκε η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, αλλά κυρίως η δημιουργική γνωσιακού τύπου εμπλοκή των μαθητών σε καινοτόμες, επιστημονικού χαρακτήρα δράσεις, όπως οι πολυτροπικές παρουσιάσεις των μαθητών (εισηγήσεις, οπτικό-ακουστικό υλικό, εικαστικό υλικό, δημοσιογραφική κάλυψη, βίντεο, θεατρικό δρώμενο, μουσικές συνθέσεις, κ.α.). Το Μαθητικό αυτό Συνέδριο, φαίνεται να αποτελεί μια καινοτόμο δράση κατά την οποία δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές σχολείων να συναντηθούν, να καταθέσουν τις απόψεις τους σε θέματα που τους ενδιαφέρουν, αλλά και να δημιουργήσουν δεσμούς μεταξύ τους που μπορεί να οδηγήσουν σε ευρύτερες συνεργασίες πάνω σε διαθεματικές ενότητες, καθώς απευθύνεται σε όλες τις ειδικότητες της εκπαίδευσης.   

Το Μαθητικό Συνέδριο της ΔΔΕ Μαγνησίας για τον Άνθιμο Γαζή μπόρεσε να διασφαλίσει σε σχολικό επίπεδο

2^ο Μαθητικό Συνέδριο της ΔΔΕ Μαγνησίας με θέμα: «Ο Άνθιμος Γαζής στο σχολείο» στις 17, 18 & 19 Απριλίου 

Πνευματικό κέντρο I. Μητροπόλεως Δημητριάδος& Αλμυρού

Το 2ο κατά σειρά Μαθητικό Συνέδριο, διοργανώνει η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας στο πλαίσιο των Πολιτιστικών Προγραμμάτων, και ειδικότερα της Τοπικής Ιστορίας, με θέμα του μια τοπική προσωπικότητα ανυπέρβλητου ιστορικού κύρους, τον ιεράρχη Άνθιμο Γαζή. Μηλιώτης λόγιος, πεφωτισμένος κληρικός, δάσκαλος του γένους, επαναστάτης, αγωνιστής, ο Άνθιμος Γαζής αποτελεί έναν εξέχοντα διανοούμενο, ο οποίος συνεισέφερε μαζί με τους Κωνσταντά και Φιλιππίδη τα μέγιστα στην εκπαίδευση, τη μόρφωση και την πνευματική πρόοδο των νέων. Το Συνέδριο Θα διεξαχθεί Τετάρτη 17, Πέμπτη 18 και Παρασκευή 19 Απριλίου 2019 στο Πνευματικό κέντρο της Ι. Μητροπόλεως από τις 09:00 το πρωί έως 13:00 και είναι ανοιχτό στην τοπική κοινωνία.

 Το φετινό 2^ο Μαθητικό Συνέδριο, το οποίο διοργανώνεται δια της Υπεύθυνης του Γραφείου Σχολικών Δραστηριοτήτων της ΔΔΕ Μαγνησίας κα Σοφίας Κανταράκη και θα συμμετέχουν πάνω από 30 σχολεία του Ν. Μαγνησίας, συνδιοργανώνεται με τους συντονιστές του ΠΕ.Κ.Ε.Σ Θεσσαλίας, την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Μαγνησίας δια του Υπεύθυνου του Γραφείου Σχολικών Δραστηριοτήτων κου Α.Αντωνίου, την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, τη Βιβλιοθήκη Μηλεών, τα ΓΑΚ Ν. Μαγνησίας, το ΔΗΚΙ Βόλου και τη Βιβλιοθήκη των Τριών Ιεραρχών Βόλου. Η σύμπραξη τόσων φορέων αποδεικνύει περίτρανα την εξέχουσα σημασία αυτού του ιστορικού προσώπου, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι ο Άνθιμος Γαζής συνδυάζει, με πλήρη συναίσθηση της ιστορικής του ευθύνης, θεωρία και πράξη, σηματοδοτώντας την έναρξη της Επανάστασης στη Θεσσαλομαγνησία. 

Πρωταρχικό σκοπό του Συνεδρίου αποτελεί η ενδελεχής γνωριμία με πτυχές της προσωπικότητας του διανοούμενου μέσω της διερευνητικής εμπλοκής των μαθητών με την Τοπική Ιστορία, αλλά και τη βιωματική προσέγγιση τους με τα αρχεία της Βιβλιοθήκης των Μηλεών, αυτής των Τριών Ιεραρχών, όπου βρίσκονται παλαίτυπα βιβλία, αλλά και του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας Βόλου το οποίο πραγματοποίησε ειδική έκθεση για τους μαθητές με βιβλία που αφορούν στον Α.Γαζή.

Θεωρείται εξέχουσας σημασίας η σύνδεση της Παιδείας με τον Πολιτισμό αλλά και την ανάδειξη και προώθηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, μέσα από ένα ευρύ φάσμα Σχολικών Δραστηριοτήτων,όπως η διοργάνωση ενός Συνεδρίου που ενισχύει τον ρόλο του σχολείου, αφού αποτελεί μια πολιτισμική μονάδα.

Είναι σημαντικό ότι προωθείται η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, αλλά και η δημιουργική εμπλοκή των μαθητών σε καινοτόμες, επιστημονικού χαρακτήρα  δράσεις, όπως η διοργάνωση ενός Συνεδρίου. Το Μαθητικό Συνέδριο θα αποτελέσει μια καινοτόμο δράση κατά την οποία δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές σχολείων να συναντηθούν, να καταθέσουν τις απόψεις τους σε θέματα που τους ενδιαφέρουν, αλλά και να δημιουργήσουν δεσμούς μεταξύ τους που μπορεί να οδηγήσουν σε ευρύτερες συνεργασίες πάνω σε διαθεματικές ενότητες, καθώς απευθύνεται σε όλες τις ειδικότητες.

Η θεματολογία του συνεδρίου αφορά στις εξής θεματικές ενότητες μέσα από όλο το έργο του:

1. Μηλιώτες Δάσκαλοι του Γένους στα σχολικά εγχειρίδια

2) Γαζής, Κωνσταντάς, Φιλιππίδης και η Μηλεώτικη Σχολή

3) Η συμβολή του Άνθιμου Γαζή στην Φιλική Εταιρεία και τον επαναστατικό αγώνα

4) Άνθιμος Γαζής και νεωτερικές/φυσικές επιστήμες

5) Άνθιμος Γαζής, Εκκλησία και Διαφωτισμός

6) Διδακτικό Σχεδίασμα με αφορμή τη ζωή των Δασκάλων του Γένους

7) Η κληρονομιά του Γαζή στο Βόλο, την Ελλάδα και την Ευρώπη

Οι συμμετέχοντες μαθητές, εκπροσωπώντας το σχολείο τους, θα κληθούν με την καθοδήγηση των καθηγητών τους, να παρουσιάσουν αρχικά την εισήγησή τους και κατά δεύτερον αν το επιθυμούν ένα εικαστικό ή και θεατρικό δρώμενο, ή μια ψηφιακή παρουσίαση. Το 2ο Μαθητικό Συνέδριο,το οποίο τελεί υπό την έγκριση του ΥΠΕΠΘ, έχει στελεχωθεί από Επιστημονική και Οργανωτική Επιτροπή που εξετάζει τις εργασίες των μαθητών και καθοδηγεί τους εκπαιδευτικούς που αναλαμβάνουν την επίβλεψή τους.

Η εναρκτήρια συνεδρία την Τετάρτη 17 Απριλίου από 10:00 έως 13:00 περιλαμβάνει εισηγήσεις καθηγητών, καθώς και επίδειξη πειραμάτων της εποχής του Α.Γαζή, ενώ την Πέμπτη 18 και Παρασκευή 19 παρουσιάζονται εισηγήσεις, μουσικά και  θεατρικά δρώμενα από τους εισηγητές-μαθητές. Χορηγός επικοινωνίας είναι η ΕΡΤ3 και η ΕΡΤ Βόλου.

περισυλλογή

Παρουσίαση Παπαδιαμάντη« Κοινωνίας δρώμενα»στο Public Βόλου

Η Προφητεία του Αίματος-Ιστορικό Μυθιστόρημα

"Δια-Λόγου Διαδρομές" : Σοφία Κανταράκη: «Ακόμη και σήμερα η Ευρώπη συνεχ...: